Phỏng vấn với Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ
Phó Chủ tịch Trung ương Hội nạn nhân chất độc Da cam/Dioxin Việt Nam
Chủ tịch Hội nạn nhân chất độc Da cam/Dioxin Thành phố Hồ Chí Minh

Operation Orange: Chúng cháu là thành viên của một dự án mang tên Operation Orange, với mục tiêu hỗ trợ gây quỹ cho các nạn nhân chịu ảnh hưởng bởi chất độc màu da cam. Chúng cháu tin rằng dù chiến tranh đã lùi xa, những hậu quả mà nó để lại vẫn còn hiện hữu đến tận ngày nay. Việt Nam đang không ngừng phát triển và hướng về tương lai, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta được phép quên đi quá khứ.

Bác có thể giới thiệu về bản thân mình được không ạ?

Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ: Tôi là Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ, nguyên Tham mưu trưởng Quân khu 7, Phó Chủ tịch Trung ương Hội nạn nhân chất độc Da cam Việt Nam, và Chủ tịch Hội nạn nhân chất độc Da cam Thành phố Hồ Chí Minh. 15 năm liên tục ba nhiệm kỳ.

Operation Orange: Cháu xin được hỏi về động lực của bác để làm và hỗ trợ cho Hội nạn nhân chất độc Da cam ạ.

Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ: Đương nhiên là có động lực, bởi vì tôi yêu Tổ quốc, tôi yêu dân tộc. Tôi đã tham gia 3 cuộc chiến tranh: kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1966–1975, chống chế độ Pol Pot ở Campuchia 1977–1978, chiến tranh biên giới Việt–Trung 1979–1981.

Việc Mỹ dùng chiến tranh hoá học để lại hậu quả vô cùng nặng nề cho dân tộc Việt Nam tôi. Từ năm 1961–1971, họ đã rải hơn 86 triệu lít chất độc da cam dioxin, trong đó có 366 kilogram dioxin. Hiện nay, đã có khoảng 4,8 triệu người bị phơi nhiễm.

Nhưng từ năm 1975 đến bây giờ, 1 triệu người đã chết rồi. Nhưng từ khoảng 4 triệu người còn lại xuất hiện thế hệ thứ hai, thế hệ thứ ba, tương đương với khoảng 5 triệu người bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam. Ý đồ của Mỹ là gây tổn hại lâu dài cho dân tộc tôi. Cho nên chúng tôi phải đứng lên để chiến đấu. Hậu quả để lại, bản thân tôi cũng bị nhiễm chất độc màu da cam. Tôi tham gia Hội Nạn nhân chất độc màu da cam quyết tâm để đòi quyền sống, buộc Mỹ phải bồi thường dân tộc tôi. Chiến tranh gây hậu quả như thế, thì dân tộc Việt Nam muốn đòi quyền sống như mọi dân tộc khác trên thế giới.

Chúng tôi đã nhiều lần khởi kiện, nhưng Mỹ vẫn cố tình né tránh, không tham gia vào quá trình giải quyết. Đúng ra Mỹ phải chịu trách nhiệm, nhưng họ cứ lảng tránh, cho rằng ai làm thì người đó phải chịu, tức là Quân đội Mỹ và các công ty hóa chất của Mỹ. Vì vậy, chúng tôi đã khởi kiện 37 công ty hóa chất Hoa Kỳ, tuy nhiên đến nay đã có 10 công ty giải thể, còn lại 27 công ty chúng tôi vẫn tiếp tục theo đuổi vụ kiện.

Operation Orange: Theo cháu tìm hiểu, ngay cả trong tương lai, các nạn nhân vẫn có thể sinh con và những đứa trẻ này có thể tiếp tục bị ảnh hưởng bởi chất độc, tạo nên những tác động xuyên suốt nhiều thế hệ. Vì vậy, việc duy trì hoạt động của Hội cần nhiều tài nguyên. Xin bác cho cháu hỏi, trong thời gian qua, Hội có gặp phải những khó khăn nào về tài chính trong việc hỗ trợ các nạn nhân không ạ?

Thiếu tướng Trần Ngọc Thổ: Đương nhiên chúng tôi phải vận động trên toàn quốc. Tôi đi các nơi, các tỉnh, tôi đi hết từ mũi Cà Mau cho đến ải Nam Quan. Để thực hiện công tác vận động, chúng ta trước mắt phải tự lực cánh sinh. Còn việc Mỹ đền bù thì chúng ta vẫn phải chờ đợi. Cuộc đấu tranh với Mỹ rất dai dẳng. Qua nhiều đời tổng thống, từ Tổng thống Clinton đến Obama, đều có những phát biểu thừa nhận Việt Nam có vấn đề về chất độc da cam, nhưng không có hành động đền bù cụ thể. Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ khi sang thăm Mỹ đều đề cập đến vấn đề này, song Mỹ vẫn lảng tránh. Hai hội nghị quốc tế tôi đều dự cả, nhưng họ vẫn thờ ơ. Chúng tôi cũng đã trực tiếp trao đổi với Quốc hội Hoa Kỳ, nhưng họ vẫn tránh câu hỏi của chúng tôi.

Chia sẻ của anh Minh Thông

Anh tên là Minh Thông. Anh mới tốt nghiệp Cao đẳng Lý Tự Trọng ngành Thiết kế Đồ họa. Anh bị khuyết tật ở chân bẩm sinh do di chứng của chất độc da cam qua nhiều thế hệ. Anh cũng sống với điều này từ nhỏ rồi, nên lâu dần thì anh cảm thấy điều đó là bình thường. Không có khó khăn gì hết.

Cộng đồng của Hội giúp đỡ anh rất nhiều. Về hỗ trợ thì hầu như là về mọi mặt trong cuộc sống, như đồ dùng học tập và việc di chuyển. Để đáp lại tình yêu thương mà người ta đã giúp đỡ mình, anh luôn cố gắng sống thật tốt và đền đáp.

Chia sẻ của chị Thu Thủy

Chị tên là Phạm Thị Thu Thủy. Với cá nhân chị, chị không thấy ảnh hưởng của chất độc da cam là rào cản. Thay vào đó, chị nghĩ đây một trong những điều giúp mình có thêm động lực để mình cố gắng và truyền năng lượng tích cực đến với mọi người hơn. Chị không nghĩ nó là chướng ngại vật.

Với sự hỗ trợ của cộng đồng ở Việt Nam về những vấn đề như cơ hội việc làm, chị nghĩ trước hết phải hỏi bản thân mình: Mình có sự chủ động hay không? Mình có tiếp cận với thế giới bên ngoài hay không? Như vậy thì mình mới biết có những điều gì và mình phải làm gì. Ví dụ như chị có khuyết tật vận động, thì chị biết là mình phải dùng xe lăn, nạng, hay phương tiện hỗ trợ. Bản thân mình phải là người chủ động tiếp cận cơ hội, và mọi thứ ở xung quanh chỉ là yếu tố để mình có thể hoà nhập tốt hơn thôi.